قمرهای یخی سیارات، میزبان‌های احتمالی زندگی

یکی از عوامل اصلی و تعیین‌کننده وجود زندگی در قمرها، نوع و چگونگی حرکت اقیانوس‌های آن هستند. در حال حاضر، محاسبه این حرکت کاری چالش‌برانگیز است؛ چرا که دانشمندان این امکان را ندارند که نوک پای خود را در آب اقیانوس قمرهای یخی فرو کنند. اما به گزارش تک تایمز و به نقل از Space، یکی از پژوهش‌های جدید، با کنار هم گذاشتن اطلاعات مربوط به چهار قمر دارای اقیانوس، مدل‌هایی از عملکرد اقیانوس‌های زیرسطحی آنها را فراهم ساخته است.

 

به گزارش تک تایمز و به نقل از space، کریستا سودرلاند (متخصص دینامیک سیال سیارات در دانشگاه تگزاس و نویسنده این پژوهش جدید) می‌گوید: «این اقیانوسها واقعاً جاهای عجیبی هستند. ما اغلب با دیدن چیزی روی سطح یک قمر به آن توجه پیدا میکنیم؛ درحالی که من فکر می‌کنم آنچه که در زیر این سطوح در جریان است، خود به‌اندازه کافی هیجان‌انگیز و جالب است.»

 

بنابر محاسبات خانم سودرلاند، در زیر سطح قمرهای یخی موجود در منظومهٔ شمسی، خبرهای زیادی است. تمرکز وی بر دو قمر مشتری «اروپا» و «گانیمید» (Ganymede) و نیز دو قمر زحل «انسلادوس» و «تیتان» بوده است.

 

او در هر مورد، کوشش می‌کند متوجه شود که چطور عواملی همچون نرخ چرخش قمر، ضخامت پوسته یخی و چگالی آب دریا، می‌توانند بر میزان جابجایی آب در اقیانوس‌های پنهان، تأثیر بگذارند.

 

برای نمونه، محاسبات وی نشان می‌دهند که اقیانوس‌های روی انسلادوس و شاید تیتان، میزبان جریان‌های متناوبی هستند و به‌ویژه اینکه امکان وجود جریان گرمایی در نزدیکی قطب‌هایشان وجود دارد. از سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد اروپا ـ به دلیل آنکه چرخش‌اش تأثیر بسیار کمتری دارد ـ قابل‌مشاهده‌ترین جریان گرما را در نزدیکی خط استوای خود داشته باشد.

 

پیش‌بینی چنین فعالیتی درون قمرهای یخی، برای کسانی که با خودشان می‌اندیشند آیا چنین اقیانوس‌هایی می‌توانند میزبان زندگی باشند یا نه، نشانه‌ای امیدبخش است. خانم سودرلاند می‌گوید: «دینامیک و پویایی اقیانوسها واقعاً عامل مهمی برای زیست‌پذیری است؛ چرا که به ما نشان می‌دهد که انرژی و مواد مغذی چگونه از یک جا به جای دیگری می‌روند».

اگر پیش‌بینی وی مبنی بر اینکه جریان گرمایی در نزدیکی خط استوای اروپا بیشترین و قدرتمندترین مقدار را دارد، درست باشد، در اینصورت پوستهٔ یخی این قمر باید در آنجا نازکتر باشد. با چنین رویکردی، مزاحمت یک پوستهٔ یخی که مانع می‌شود بتوانید بطور مستقیم موضوع پژوهش را ببینیم، به یک ابزار تبدیل می‌شود و بدین‌ترتیب می‌بینیم که این اقیانوس‌های شگفت‌انگیز، چگونه باید با محیط اطرافشان ارتباط داشته باشند؛ درست مثل آنچه که روی کرهٔ زمین مشاهده می‌کنیم.