ویروس کرونا در بارداری و زایمان: هرآنچه لازم است دراین‌باره بدانید

بدون شیوع ویروس کرونا و تمام اطلاعات غلط همراه‌با آن نیز بارداری و داشتن نوزاد به‌اندازه‌ی کافی استرس‌زا است. اگر باردار هستید یا به‌زودی قرار است زایمان کنید، بهترین حالت این است که اطلاعات را از منابع معتبری مانند سازمان جهانی بهداشت بگیرید. ازآنجاکه ویروس عامل بیماری کووید ۱۹ عامل بیماری‌زای جدیدی است، هرروز درباره‌ی آن دانش بیشتری کسب می‌کنیم. بیشتر زنان باردار جوان و به‌طورکلی سالم هستند؛ بنابراین، احتمال کمتری وجود دارد که دچار بیماری شدیدی شوند. بااین‌حال در اینجا، کودکی نیز وجود دارد که باید به آن توجه شود؛ بنابراین، وضعیت پیچیده‌تر می‌شود.

نتیجه‌ی آزمایش نوزادی که اخیرا در بریتانیا از مادری مبتلا به کووید ۱۹ متولد شد، پس از تولد مثبت بود؛ اما مطمئن نیستیم این کودک وقتی در رحم بوده (احتمال کمتر) یا پس از تولد (با احتمال بیشتر) آلوده شده باشد. تا جایی‌که می‌دانیم، نوزاد حالش مساعد و مادر در حال درمان است. گزارش‌های دیگر درباره‌ی نوزادان مبتلا به کووید ۱۹ نیز نشان داده است علائم آن‌ها خفیف بوده است و به‌خوبی بهبود پیدا می‌کنند.

از تجربه‌ی چین تا توصیه‌ی سازمان جهانی بهداشت

تا امروز، بیشتر اطلاعات ما درباره‌ی بیماری کووید ۱۹ از کشور چین حاصل شده است. یکی از نخستین مطالعات دراین‌زمینه با شرکت فقط ۹ زن باردار مبتلا به کووید ۱۹ در چین انجام شد. همه‌ی این زنان سزارین شده بودند و هیچ‌یک ناخوشی جدی نداشتند و تمام مادران و نوزادان بهبود پیدا کردند. طبق گزارش این مطالعه، هیچ‌کدام از نوزادان دچار کووید ۱۹ نشدند؛ زیرا مدرکی مبنی‌بر وجود ویروس در نوزاد یا شیر مادر یا مایع اطراف جنین وجود نداشت. البته مشخص نیست چرا تمام این نوزادان از راه سزارین به‌دنیا آمده‌اند. در کشور چین، میزان سزارین زیاد است که البته مطلوب نیست و این مسئله ممکن است روی نحوه‌ی پاسخ آن‌ها تأثیر گذاشته باشد. در توصیه‌های جدید سازمان جهانی بهداشت آمده است:

هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد زنان باردار علائم متفاوتی دارند یا درمعرض خطر بیشتر ابتلا به حالت شدید بیماری هستند. در‌حال‌حاضر، شواهدی از انتقال مادر به کودک وجود ندارد که عفونت در سه‌ماهه‌ی سوم بارداری رخ داده باشد. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند سزارین باید فقط وقتی انجام شود که توجیه پزشکی دارد.

چرا زنان باردار حساسیت بیشتری به COVID-19 ندارند؟

به‌طورکلی، زنان باردار دربرابر ویروس‌هایی آسیب‌پذیرتر هستند که موجب مشکلات تنفسی می‌شوند (مانند آنفلوانزا). در دوران بارداری، سطح ایمنی کاهش می‌یابد و ریه‌ها فشرده‌تر می‌شود و آن‌ها به اکسیژن بیشتری نیاز دارند؛ اگرچه به‌نظر نمی‌رسد درباره‌ی کووید ۱۹ نیز چنین باشد. در تجزیه‌و‌تحلیلی از ۱۴۷ زن مبتلا به کووید ۱۹، تنها ۸ درصد از آن‌ها دچار حالت شدید بیماری شده و ۱ درصد در شرایط بحرانی بودند. این درصد کمتر از جمعیت عمومی است. تضعیف پاسخ ایمنی در دوران بارداری که برای ممانعت‌ از واکنش بدن مادر دربرابر کودک لازم است، ممکن است درواقع محافظتی دربرابر کووید ۱۹ ایجاد کند. به‌نظر می‌رسد کووید ۱۹ در افرادی شدیدتر باشد که سیستم ایمنی آن‌ها در برخورد با اختلالات سلامتی دیگر به‌شدت فعال می‌شود.

درمورد کووید ۱۹، مردان بیشتر از زنان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند و احتمال ابتلا به بیماری شدید و مرگ در زنان کمتر است. تا به امروز، نرخ مرگ‌و‌میر در زنان ۱/۷ و در مردان ۲/۸ درصد بوده است. اگرچه ممکن است با گسترش این همه‌گیری وضعیت تغییر کند. بخش عمده‌ی کارکنان بهداشتی و مراقبان را تشکیل می‌دهند، بنابراین آن‌ها بیشتر در تماس افراد بیمار قرار می‌گیرند.

چگونه زنان باردار می‌توانند از خود و دیگران محافظت کنند؟

زنان باردار برای محافظت از خود و دیگران، باید همان کارهایی را انجام دهند که عامه‌ی مردم انجام می‌دهند:

• پوشاندن عطسه و سرفه
• اجتناب از افراد بیمار
• جلوگیری از بازدید افراد بیمار از آنان
• شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون یا ضدعفونی‌‌کننده‌های مبتنی‌بر الکل
• پرهیز از شرکت در اجتماعات بزرگ
• اجتناب از مسافرت خارج از کشور به‌دلیل قرنطیه پس از بازگشت

زنانی که فکر می‌کنند ممکن است دچار کووید ۱۹ شده باشند، می‌توانند به‌جای مراجعه‌ی حضوری، با پزشک خود مشورت کنند. اگر از شما خواسته شده است به‌علت تماس با فرد دچار کووید ۱۹ یا بیماری خود را از دیگران جدا کنید، مطمئن شوید ازطریق تلفن با ماما یا پزشک معالج خود در تماس هستید و توصیه‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات درمانی خود را دنبال می‌کنید.

مراجعه به بیمارستان برای ویزیت قبل از تولد و زایمان

ملاقات خود با پزشک را ادامه دهید؛ اما اگر یکی‌دو جلسه را از دست دادید، دچار استرس نشوید و درصورت مناسب‌بودن وضعیت، ترخیص زودهنگام ممکن است ایده‌ی هوشمندانه‌ای باشد. اگر در مرکز زایمان یا بیمارستان نوبت گرفته‌اید، نگران نباشید؛ چراکه اقدامات احتیاطی زیادی برای به‌حداقل‌رساندن خطر عفونت انجام می‌شود. در بیشتر مواقع، زایمان طبق برنامه پیش می‌رود و درصورت مساعدبودن وضعیت شما و نوزاد، بازگشت زودهنگام به خانه گزینه‌ی مناسبی است.

ممکن است جنین در رحم به کووید ۱۹ مبتلا شود؟

جُفت سیستم تصفیه‌ی بسیار کارآمدی است و وظیفه‌ی شگفت‌انگیزی در حفاظت از جنین دربرابر آسیب برعهده دارد؛ البته ویروس زیکا از این نظر استثنا بود. هیچ مدرکی دال‌بر افزایش عوارض موجود نیست. اگر مادر بسیار ناخوش باشد. برای مثال، درجه حرارتش بالا بود یا به ذات‌الریه مبتلا بود، نوزاد ممکن است زودرس متولد شود. اگر مادر بسیار بیمار باشد، این حالت ممکن است به‌دلیل مداخله‌ی عمدی متخصصان بهداشتی انجام شود. به‌طورکلی تشخیص کووید ۱۹ نباید به تصمیم‌گیری برای تولد زودهنگام منجر باشد؛ مگر اینکه تصور شود پایان‌دادن به بارداری به‌‌دلیل وضعیت عمومی مادر برایش مفید است. شواهد کافی در حمایت از این مسئله وجود ندارد که کووید ۱۹ موجب افزایش خطر سقط جنین می‌شود و هنوز برای درک دیگر اثرهای طولانی‌مدت این بیماری روی نوزاد خیلی زود است.

بعد از زایمان چه کاری باید کرد؟

مزایای تغذیه‌ی کودک از شیر مادر چنان مهم است که سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند این کار باید در ساعت اول تولد آغاز شود. اگر وضعیت نوزاد مساعد است، تماس پوست با پوست نیز باید بلافاصله پس از تولد رخ دهد. اگر مادر خیلی بیمار باشد، باید به او در شیردادن به نوزاد کمک کرد. تغذیه با شیر مادر به‌ویژه ازنظر حفاظت دربرابر بیماری‌های عفونی مؤثر است؛ زیرا آنتی‌بادی‌ها و دیگر عوامل مهم ایمنی را به کودک منتقل می‌کند. اگر مادر یا نوزاد دچار عفونتی باشند، ترکیب شیر مادر حتی برای افزایش اجزای مهمی تغییر می‌یابد که به مبارزه‌ی کودک دربرابر عفونت کمک می‌کند. بنابراین، اگر به فکر توقف شیردهی بودید، شاید بهتر باشد این کار را تا پایان همه‌گیری به‌تأخیر بیندازید.

سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند زنان دچار کووید ۱۹ قبل و پس از تماس با کودک دستان خود را بشویند و اگر علائمی مانند سرفه دارند، در نزدیکی کودک از ماسک پزشکی استفاده کنند و به‌طورمرتب سطوحی را ضدعفونی کنند که لمس می‌کنند.

نکات مهم دیگر

وقتی واکسن آنفلوانزای فصلی دردسترس قرار گرفت، واکسینه شوید. می‌دانیم این واکسن می‌تواند در دوران بارداری محافظت‌کننده باشد. در این وضعیت، دربرابر کووید ۱۹ محافظت نمی‌شوید؛ اما این واکسن از شما دربرابر آنفلوانزایی محافظت می‌کند که می‌تواند برای زنان باردار بسیار مشکل‌ساز باشد. ابتلای هم‌زمان به کووید ۱۹ و آنفلوانزا بسیار مشکل خواهد بود. مهم‌تر از همه این است که سعی کنید آرام بمانید و اگر نگران هستید، با ماما یا پزشک خود صحبت کنید.