اغراقی در کار نبود؛ مایکروسافت اج واقعا بهترین مرورگر ویندوز است

این روزها اگر سری به بخش فناوری تحریریه عصر اطلاعات بزنید (سناریوی فرضی!)، متوجه خواهید شد که تمام نویسندگان این بخش باوجود علایق متفاوتی که در زمینه‌ی برندهای فناوری دارند، از یک محصول مشابه استفاده می‌کنند، آن هم کاملا به اختیار خود؛ نه، منظورم آخرین مدل لپ‌تاپ یا گوشی یا هدفون نیست (ای کاش بود!). منظورم مرورگر مایکروسافت اج است.

وقتی مایکروسافت چیزی حدود دو سال پیش ادعا کرد مرورگر اج حالا «بهترین عملکرد را در بین مرورگرها در ویندوز ۱۰» دارد، افراد زیادی این ادعا را باور نکردند؛ اقرار می‌کنم من هم جزو همین افراد بودم و می‌گفتم مایکروسافت حتما اغراق می‌کند. شاید چون سال‌ها تجربه‌‌ی ناگوار با اینترنت اکسپلورر و ترجیح مرورگر گوگل کروم، دیدمان را به نسخه‌ی جایگزین IE مغرضانه کرده است.

اما حالا، پس از حدود شش ماه استفاده‌ی مداوم از مرورگر اج هم در محیط ویندوز ۱۰ و هم ویندوز ۱۱، آماده‌ام تا اعتراف کنم حق با مایکروسافت بود؛ اج واقعا بهترین عملکرد را بین مرورگرهای ویندوزی دارد (برایش کلی دلیل دارم!)

مایکروسافت یک ابرشرکت ۱٫۸ تریلیون دلاری است که تقریبا در تمام حوزه‌های تکنولوژی، از سیستم‌عامل گرفته تا مچ‌بند سلامت و اسباب‌بازی کودکان، دستی داشته و درآمدش صرفا از بخش سرویس ابری آژور در سه‌ماه‌ی آخر ۲۰۲۲، بیش از ۵۰ میلیارد دلار بوده است. بااین‌حال، تصویری که معمولا از این شرکت دریافت می‌کنیم، تصویر یک به‌اصطلاح آندرداگ (underdog) یا کسی است که شانس پیروزی بسیار کمی در رقابت دارد و به همین خاطر با او همذات‌پنداری می‌کنیم و دوست داریم در رقابت پیروز شود. شاید به این‌خاطر که با تمام بریز و بپاش‌ها، مایکروسافت در بیشتر حوزه‌های فعالیتش از رقیبان عقب است. مثلا، ردموندی‌ها حتی زمانی که داشتند از تصاحب ۶۸٫۷ میلیارد دلاری اکتیویژن بلیزارد حرف می‌زدند، به جایگاه سوم‌شان در دنیای کنسول‌سازها اشاره کردند تا تهدیدآمیز به نظر نرسند.

در دنیای مرورگرها هم که موضوع بحث ما است، کروم با ۶۶ درصد سهم بازار، محبوب‌ترین مرورگر وب است و سهم اج در جایگاه دوم، به‌زور به ۱۱ درصد می‌رسد. البته فکر نکنم نیازی به شنیدن این آمار داشتید. محبوبیت کروم بر هیچکس پوشیده نیست و شرط می‌بندم اکثر شما این مطلب را دارید با گوگل کروم می‌خوانید.

اما کروم چطور توانست بیشترین سهم بازار مرورگرها را به چنگ آورد؟ آن هم در شرایطی که حتی مرورگر پیش‌فرض اکثر دسکتاپ‌ها هم نیست و این یعنی کاربران باید یک مرحله‌ی اضافه را برای دانلود و نصب کروم در سیستم‌شان طی کنند. راستش را بخواهید، کروم نیازی نداشت بی‌عیب و نقص باشد؛ همین‌که کمی از مرورگرهای دیگر بهتر باشد، کافی بود و خب تا چندیدن سال، تنها گزینه‌ی جایگزین، اینترنت اکسپلورر فقید بود. درمقایسه با IE، کروم سریع‌تر و زیباتر بود و گزینه‌های شخصی‌سازی بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌داد.

اما مایکروسافت اج حالا با همان کد کرومیوم بازطراحی شده و از تمام قابلیت‌هایی که از کروم انتظار داریم، مثل افزونه‌ها و تم‌های متنوع، بهره می‌برد. تازه مهم‌تر از آن، باز کردن چندین تب در اج برخلاف کروم، تمام فضای رم را اشغال نمی‌کند. پس چرا اج هنوز نتوانسته با گذشت تقریبا دو سال که از تحول چشمگیرش می‌گذرد، به گرد پای کروم برسد؟

دردسرهای بزرگ مایکروسافت

اگر نظر مرا بپرسید، بزرگ‌ترین عاملی که جلوی پیشرفت مایکروسافت را گرفته، نگاه این غول دنیای فناوری به گذشته است. ردموندی‌ها حتی زمانی که داشتند مرورگر اج را تبلیغ می‌کردند و از خوبی‌های بی‌انتهایش می‌گفتند تا کاربران بالاخره دست از سر اینترنت اکسپلورر بردارند، باز هم به این جمله اشاره کردند که مایکروسافت کاربران و مشتریانی را که همچنان اصرار به استفاده از اینترنت اکسپلورر را دارند، فراموش نکرده‌ است و آن‌ها می‌توانند کماکان از حالت اکسپلورر در اج استفاده کنند. باورش سخت است اما ویندوز XP که ۲۳ سال از عمرش می‌گذرد و از سال ۲۰۱۴ دیگر از آن پشتیبانی نمی‌شود، هنوز کاربران زیادی دارد (۰٫۲۶ سهم بازار در سال ۲۰۲۱)! به نظر می‌رسد مایکروسافت در مردابی گیر افتاده که هم خودش کاربران را و هم کاربران آن را مدام به زیر می‌کشند.

دردسر بزرگ دیگر مایکروسافت این است که حتی زمانی‌که دارد دقیقا همان کاری را می‌کند که شرکت‌های بزرگ دیگر قبل از آن انجام داده بودند، با انتقاد و بی‌اعتمادی کاربران رو‌به‌رو می‌شود؛ واکنشی که شاید در این‌حدواندازه گریبان‌گیر شرکت‌های دیگر نشده باشد. مثلا زمانی که مایکروسافت به تقلید از اپل اعلام کرد برای راه‌اندازی اولیه‌ی ویندوز ۱۱ نیاز به استفاده از حساب مایکروسافت است یا تصمیم گرفت فرایند تغییر مرورگر پیش‌فرض در ویندوز ۱۱ را دشوارتر از پیش کند، با مقاومت و نارضایتی شدید بسیاری از کاربران رو‌به‌رو شد و حتی عده‌ای می‌گفتند مایکروسافت باید به‌خاطر این اقدامات، جریمه شود.

مشکل دیگر مایکروسافت، عرضه‌ی ناقص محصولاتش است؛ مثلا همین ویندوز ۱۱ که در روز انتشار از بسیاری از قابلیت‌های مهم مثل درگ‌ اند دراپ در نوار وظیفه و حالت تاریک و گوشه‌های گرد شده برای برخی پنجره‌ها بی‌بهره بود و مایکروسافت تازه آن‌ها را در آپدیت بعدی اضافه کرد. مثال دیگر، سرفیس پرو ۹ است که درست در دهمین سالگرد تولد دستگاه‌های سرفیس با پردازنده‌ی ضعیف‌تر سری U اینتل معرفی شد تا همچنان در بحث عملکرد، به رقیب اپلی‌اش ببازد.

به وضعیت کابوس‌وار اینترنت اکسپلورر در چند سال اخیر نگاه نکنید؛ مایکروسافت زمانی با IE در بازار مرورگرهای وب پادشاهی می‌کرد؛ اما با افزایش محبوبیت گوگل کروم در سال ۲۰۰۸، اینترنت اکسپلورر از چشم افتاد و حالا دیگر بازنشسته شده است. حقیقت این است که بیش از یک دهه بود کسی مایکروسافت را به‌عنوان توسعه‌دهنده‌ی مرورگر جدی نمی‌گرفت. بدتر آنکه سابقه‌ی مایکروسافت به عرضه‌ی ناقص محصولاتش دامن اج را هم گرفت؛ چراکه وقتی این مرورگر در سال ۲۰۰۵ عرضه شد، به‌خاطر سرعت پایین و کمبود قابلیت، کسی به آن اعتنایی نکرد و کروم جایگاه اولش را تا سال‌ها حفظ کرد.

تمام دلایلی که مایکروسافت اج از گوگل کروم بهتر است

بازطراحی اج با کد کرومیوم یکی از هوشمندانه‌ترین تصمیماتی بود که مایکروسافت در چند سال اخیر گرفته بود؛ بااین‌حال، سهم اج در میان مرورگرهای وب کماکان ۵۵ درصد از کروم کمتر است. به نظرم وقتش رسیده که به مایکروسافت اج به‌عنوان مرورگری که می‌تواند خیلی راحت جایگزین کروم شود، نگاه کنید. اگر حرفم را قبول ندارید، از شما دعوت می‌کنم دلایلی که اج را به مرورگر بهتری از کروم تبدیل می‌کند، در نظر بگیرید.

اولین و مهم‌ترین عاملی که باعث شد پس از سال‌ها از کروم به اج کوچ کنم، مصرف بسیار بهینه‌ی رم به‌لطف قابلیت تب‌های غیرپویا (Sleeping Tabs) است. اج به‌طور خودکار، تمام تب‌هایی را که برای مدتی به سراغشان نرفته‌اید، به‌اصطلاح به «خواب» می‌برد تا مصرف منابع سیستم به‌طرز قابل‌توجهی کاهش یابد.

صادقانه بگویم؛ مصرف رم گوگل کروم به‌حدی فاجعه است که گاهی هنگام بستن چندین تب به‌طور همزمان حتی در سیستمی با رم ۶۴ گیگابایت نیز با کندی عملکرد مواجه می‌شود. حتی نویسندگان ورج هم زمانی که می‌خواهند درباره‌ی عملکرد سخت‌افزاری لپ‌تاپِ موردبررسی صحبت کنند، از باز کردن تب‌های متعدد در گوگل کروم به عنوان بنچمارک کمک می‌گیرند!

از نظر سرعت، گوگل کروم و مایکروسافت اج تقریبا شانه‌ به شانه‌ی یکدیگر حرکت می‌کنند؛ اما از نظر مصرف رم، برد کاملا با اج است، حتی بااینکه گوگل با به‌روزرسانیِ ۲۰۲۱ مرورگر خود تلاش کرد مصرف رم را در کروم بهینه‌تر کند (که البته آن هم اگر به خاطر پیشتازی اج در این زمینه نبود، احتمالا به این زودی اتفاق نمی‌افتاد).