آلودگی هوا و عوامل آن چیست | عامل اصلی آلودگی هوا

رسانه تک تایمز – آلودگی هوا در چند روز گذشته علاوه بر تعطیلی مدارس، بسیاری از افراد را راهی بیمارستان ها نیز کرده است. در ادامه آلودگی هوا و عوامل اصلی آن را بررسی می کنیم.

آلودگی هوا در بسیاری از نقاط جهان مانند کشورمان، امری عادی محسوب می شود، البته این پدیده مشکلات زیادی برای افراد در پی دارد. سالانه افراد زیادی در ایران به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند. در این مطلب به بررسی آلودگی هوا و عوامل آن می پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

آلودگی هوا چیست؟

آلودگی هوا زمانی رخ می دهد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و مولکول‌ های بیولوژیکی وارد اتمسفر کره زمین شود. کاهش ضخامت لایه ازون در استراتوسفر به خاطر آلودگی هوا، دیرزمانی است که خطری برای تندرستی مردمان و نیز زیست‌بوم‌های زمین شناخته می‌شود. در حالت کلی تعریف آلودگی هوا و یا آلودگی هوا به زبان ساده را می توان مخلوط شدن گازها، ذرات و قطرات در هوا و کاهش کیفیت هوا اعلام کرد. به صورت سالیانه آلودگی هوا تقریبا جان 7 میلیون نفر را در سراسر جهان می گیرد.

انواع آلودگی هوا

آلاینده‌های هوا به دو گروه آلاینده‌های اولیه و آلاینده‌های ثانویه تقسیم‌ بندی می‌ شوند که هر یک ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوتی دارد. 

آلاینده های اولیه و ثانویه

بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، آلاینده‌ های اولیه به آلاینده‌هایی گفته می‌شود که به‌طور مستقیم نشات گرفته از منابع آلودگی هستند و به‌ صورت مستقیم وارد اتمسفر می‌ شوند و با همان ترکیب در هوا حضور پیدا می کنند. این آلاینده‌ها قابل اندازه‌گیری هستند. مونوکسید کربن، هیدروکربن‌ها، اکسیدهای نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، گرد و غبار و … از جمله آلاینده‌ های اولیه محسوب می شوند.

آلاینده‌ های ثانویه آلاینده‌ هایی هستند که بر اثر بر هم کنش عوامل محیطی مانند نور خورشید، رطوبت و واکنش‌ های فتوشیمیایی، هیدرولیز و اکسیداسیون روی آلاینده‌ های اولیه تولید می‌شود و به‌طور کلی منشاء این آلاینده‌ ها، آلاینده‌ های اولیه‌ ای هستند که وارد اتمسفر می‌شوند. این آلاینده‌ها شامل ازن، پراکسی استیل نیترات، اسیدسولفوریک و اسید نیتریک می‌ شود که از آلاینده‌ های اولیه نظیر ترکیبات هیدروکربنی، SO۲ و NOx حاصل می‌ شوند.

عوامل آلودگی هوا

آلودگی هوا دلایل زیادی دارد که البته اکثر آن ها مربوط به فعالیت های انسان روی کره زمین می شود. در ادامه عوامل آلودگی هوا و تاثیر آن ها را بررسی می کنیم.

عوامل انسانی آلودگی هوا

انسان ها دلیل اصلی آلودگی هوا محسوب می شوند. عوامل انسانی آلودگی هوا به شرح زیر است:

• استفاده از سوخت های فسیلی

یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در جهان، انتشار دی اکسید گوگرد ناشی از احتراق سوخت های فسیلی مانند نفت و زغال سنگ است. علاوه بر این موضوع، وسایل حمل و نقل مانند خودرو، قطار و هواپیما نیز نقش زیادی در آلودگی هوا دارند.

• گازهای تولیدی کارخانه ها و صنایع

صنایع یکی از منابع اصلی آلودگی هوا محسوب می شوند. صنایع با انتشار مواد شیمیایی، مونوکسید کربن و مواد دیگر باعث کاهش کیفیت هوا و در نتیجه آلودگی آن می شود. استخراج از معادن یکی دیگر از عوامل آلودگی هوا و کاهش کیفیت هوا محسوب می شود. این کار انتشار گرد و غبار و مواد شیمیایی را در پی دارد.

مورد بعدی، آلودگی ناشی از کشاورزی است. استفاده از حشره کش ها و مواد سمی باعث ورود گازهای مضر به هوا شده و آلودگی آن را در پی دارد. در این میان نباید آمونیاک را نیز از یاد برد.

آلودگی هوا در ایران

آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران مانند تهران و اصفهان شایع است. در این میان باید به شاخض آلودگی هوای کرج نیز اشاره کرد. بر اساس برخی آمارهای منتشر شده، در ایران سالیانه 45 هزار نفر به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند. از دلایل آلودگی هوا در ایران می توان به کیفیت پایین سوخت، کیفیت پایین خودروها و همچنین صنایع آلاینده اشاره کرد. در بسیاری از شهرها شاهد حضور سامانه آلودگی هوا هستیم.

آلودگی هوای تهران

تهران پایتخت ایران بوده و به همین علت، جمعیت بالایی را در خود جای داده است. با بررسی نقشه آلودگی هوای تهران به این موضوع پی می بریم که بسیاری از مناطق این شهر آلوده است. در حقیقت آلودگی هوای تهران تبدیل به امری عادی شده، البته این موضوع خطرات بی شماری برای شهروندان در پی داشته است. برخی به این موضوع اشاره می کنند که وجود ذرات کربن و منواکسید کربن در هوا، تا 5 سال عمر افراد را کاهش می دهد.

راه های مقابله با آلودگی هوا

همانطور که می توان حدس زد، یکی از راه های مقابله با آلودگی هوا کاهش مصرف سوخت های فسیلی است. در همین راستا شاهد کاهش مصرف سوخت خودروهای روز دنیا و همچنین افزایش محبوبیت خودروهای تمام الکتریکی هستیم. در حقیقت یکی از راه های مقابله با آلودگی هوا در اروپا قوانین سختگیرانه مربوط به میزان تولید گازهای آلاینده توسط خودروهای فروخته شده در این قاره است. یکی دیگر از راههای کاهش آلودگی هوا استفاده از انرژی های جایگزین است.

انرژی های تجدیدپذیر به علت عدم آلودگی هوا می توانند یک راهکار مناسب برای کاهش آلودگی هوا باشند. انرژی هایی مانند انرژی باد و خورشید به صورت پاک در اختیار افراد قرار می گیرند، البته هزینه تولید انرژی توسط آن ها در مقایسه با سوخت های فسیلی بالاتر است و هنوز صرفه اقتصادی بالایی ندارند.

گازسوز کردن خودروها یکی دیگر از راه های کاهش آلودگی هوا محسوب می شود که البته در ایران بسیاری به علت قیمت بالای بنزین، سراغ این راه حل می روند. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نیز راهکار دیگری برای جلوگیری از آلودگی است. باید به نصب فیلتر در اگزوز خودروهای عمومی و شخصی و همچنین کارخانه ها اشاره کرد که اگر چه باعث افزایش قیمت آن ها می شود، اما در بلندمدت صرفه اقتصادی بالایی دارند. در آخر کاشت درختان نیز باید مدنظر قرار بگیرد.

راهکار کاهش اثرات آلودگی هوا

پس از بررسی آلودگی هوا و عوامل آن باید به سراغ اقدامات لازم در آلودگی هوا و همچنین مواردی برای کاهش اثرات آن برویم. ذرات سمی موجود در هوا باعث افزایش تولید رادیکال های آزاد در بدن می شود. این مولکول ها باعث التهاب در بدن شده و خطر ابتلا به بیماری های مختلف را افزایش می دهد. همانطور که گفته شد، آلودگی هوا سالانه جان 7 میلیون نفر در سراسر جهان را می گیرد. در همین راستا کاهش اثرات آلودگی هوا از اهمیت بالایی برخوردار است.

تغذیه در آلودگی هوا

هنگام آلودگی هوا چه بخوریم؟ این سوال بسیاری از افراد در زمان آلودگی هواست. چندین خوراکی برای آلودگی هوا مناسب هستند که به بررسی آن ها می پردازیم.

ویتامین های گروه B می توانند کاهش اثرات آلودگی هوا را در پی داشته باشند. خوردن کلم بروکلی در این مواقع می تواند مفید باشد. کلم بروکلی از آسیب به قلب نیز جلوگیری می کند.

در آلودگی هوا ویتامین C مصرف کنید. خوردن میوه هایی مانند پرتقال و سیب و همچنین مواد غذایی مانند فلفل دلمه ای و گل کلم که سرشار از ویتامین سی هستند، در زمان آلودگی هوا مفید است.

مصرف اسیدهای چرب امگا 3 باعث بهبود عملکرد ریه ها می شود. ماهی و روغن ماهی، زیتون، گردو و بذر کتان منابع سرشار امگا 3 محسوب می شوند.

بتاکاروتن های موجود در مواد غذایی قرمز، نارنجی و سبزیجات برگ‌دار در بدن به ویتامین A تبدیل شده و برای جلوگیری از آسیب های ناشی از آلودگی هوا مفید است. این ویتامین همچنین سلامت چشم ها را بهبود داده و از پیری زودرس جلوگیری می کنید. بنابراین در زمان آلودگی هوا، خوردن هویج را فراموش نکنید!